De insectensector krijgt een stevige impuls erbij. In de Peel wordt momenteel namelijk gewerkt aan het Fieldlab Circulair Verdienen met Insecten: een praktijkexperimenteercentrum waar ondernemers, onderzoekers en ketenpartners samen bouwen aan rendabele en circulaire toepassingen van insectenkweek. In dit centrum kan op laagdrempelige wijze – zonder zelf grote investeringen te hoeven doen – worden geëxperimenteerd en gedemonstreerd of een businesscase daadwerkelijk rendabel en schaalbaar is in de praktijk.
De keuze voor de Peel is bewust. Als aangewezen NOVEX-gebied staat de regio symbool voor de grote ruimtelijke, ecologische en economische opgaven waar Nederland voor staat. De streek kampt met stikstofproblematiek, verdroging en druk op kwetsbare natuurgebieden zoals de Peelvenen. Tegelijkertijd staat de landbouwsector onder hoge druk. Honderden agrariërs moeten stoppen of rigoureus omschakelen. Dat heeft grote economische gevolgen – niet alleen voor boeren, maar ook voor toeleveranciers, verwerkers en dienstverleners. Voor de regio wordt zelfs een krimp van 25% in de economie verwacht.
Een belangrijk uitgangspunt van het Fieldlab is dat het te herinvesteren kapitaal van argrarische stoppers uit de Peel in de regio behouden blijft. Samen met eindafnemers, reststroomleveranciers en producenten bouwen we aan rendabele ketens waarbij niet alleen het eiwit centraal staat, maar álle waardevolle componenten uit de insectenteelt worden benut – zoals de bodemverbeteraar (frass), de opgewekte warmte en andere nevenstromen – met als uitgangspunt: beginnen met het maken van afspraken achteraan in de keten en dat is de eindafnemer.
Juist in deze context biedt het Fieldlab een concreet perspectief. Het fungeert als proeftuin voor nieuwe verdienmodellen die bijdragen aan de eiwittransitie, kringlooplandbouw en circulaire economie. Door regionale reststromen – zoals GFE-afval, tuinbouwresiduen en agrarische bijproducten – te verwaarden via insectenkweek, ontstaat een duurzaam en schaalbaar alternatief dat ecologische én economische meerwaarde oplevert.
Het initiatief is in juli 2024 gevormd door een regionale coalitie van ketenbouwers, technische ontwikkelaars, substraatleveranciers en onderwijsinstellingen. In december volgde een EIP-subsidie om de haalbaarheid en opzet van een praktijkonderzoeksfaciliteit voor insectenkweek te verkennen.
Het fieldlab richt zich op het testen van innovaties in de praktijk, het verzamelen van betrouwbare data en het versnellen van opschaling in samenwerking met bestaande ketens. Daarnaast is er aandacht voor kennisdeling, training van nieuwe instromers en ondersteuning van ondernemers bij markttoegang en conceptontwikkeling. De fysieke locatie in de Peel wordt ingericht als open en toegankelijke plek waar praktijk en beleid samenkomen.
De eerste tests en onderzoeksprojecten starten dit jaar. Doel is om in de praktijk te leren als voorbereiding op een definitieve inrichting van het praktijkexperimenteercentrum. Of dit op één vaste locatie komt of verspreid over meerdere plekken in de regio, wordt de komende tijd onderzocht.
Meer informatie is te vinden op de website van het Fieldlab en via de kanalen van VENIK en betrokken partners.